بسمه تعالی دنبال عوامل دیگر نباشید؛قبیله گرایی بلای جان عروس زاگرس

 حجت الله هاشم بیگی:مدرس دانشگاه آزاد اسلامی ایلام

 این روزها کلیه اخبار استان تحت تأثیر برکناری استاندار بومی و روی کارآمدن استاندار غیربومی قرار دارد.محافل مختلف خبری،مطبوعات،کارشناسان و...هرکدام از زاویه ای این موضوع را مورد نقد و بررسی قرار می دهند.در این مقال نیزهدف دفاع یا انتقاد از شخص خاصی نیست و روی سخن با همه ی مردم استان می باشد. به یاد داریم که در سالیان قبل مردم و نمایندگان مردم با هیجان و شور و اشتیاق فراوان از لیاقت مردمان ایلام جهت تصدی مدیریت سطح اول استان سخن می راندند و هنوز هم سخنرانی های آتشین نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی در مورد شایستگی نیروهای بومی از یادمان نرفته است ...و البته در لیاقت و شایستگی مردمان این دیار هیچ شک و تردیدی وجود ندارد. اما نحوه استفاده از نیروهای بومی، تفکر«بکارگیری نیروهای بومی» را به ورطه نابودی کشانده است.اگر نگاهی به بر خی از مدیران بومی استان بیندازیم،به وضوح مشخص می شود که در هرکدام از این پستهای مدیریتی بسیاری از نیروهای شایسته استان پشت خط مانده¬اند و عدم شایستگی مدیران کنونی این ذهنیت را در دولتمردان و مسئولین بلندپایه نظام بوجود آورده است که نیروهای بومی استان، توانایی بر عهده گرفتن پستهای حساس مدیریتی را ندارند. آنچه واضح است بعد از اخبار فراوانی که مبنی بر برکناری آقای آزاد به گوش می رسید،کمتر کسی ناراحت می شد و کمتر کسی از جانشینی نیروی بومی دیگری به جای وی حمایت نمود.بسیاری خوشحال شدند و شاید عده کمی هم ناراحت شدند،اما بعداز برکناری آقای آزاد،باید مرثیه¬ای غمگین نه برای آزاد بلکه برای مدیریت بومی استان خواند. باید با خود بیاندیشیم که چه مقدار از ناکامی¬های دوران مدیریت آقای آزاد متوجه شخص ایشان است و چقدر از ناکامی¬ها بیرون از حوزه مدیریت وی قرار دارد. آنچه واضح است،ضعف مدیریتی مهمترین عامل توسعه نیافتگی کشور بوده که استان ایلام نیز از این قاعده مستثنی نیست.اما اگر دایره تحلیل خود را تنگ تر نماییم و علل و عوامل توسعه نیافتگی استان ایلام را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم،به موردی برخورد می کنیم که شاید در هیچکدام از کتب توسعه بکار نرفته باشد. در کنار همه عواملی که بارها و بارها از زبان افراد مختلف بیان شده است،با نگاهی به گذشته استان مشخص می گردد که «قبیله گرایی» از برجسته ترین و شاید هم مهمترین عوامل توسعه نیافتگی استان بوده است. کمترین ضربه ای که قبیله گرایی به استان ایلام وارد کرده است از بین بردن یا فراری دادن نخبگان استان بوده و خواهد بود.امروزه علم و دانش محور توسعه محسوب می گردد و بدون کمک این عامل،توسعه و پیشرفت امری محال و دست نیافتنی است.اما در استان ایلام،نخبگان علمی و مدیریتی همواره قربانی قبیله ها شده اند. روزگاری با سلام و صلوات از عادل آذر استقبال نمودیم و او را مایه افتخار استان نامیدیم که الحق نیز همین طور است و حداقل بنده ی حقیر از میزان اعتبار وی در میان محافل علمی و در بین بزرگان نظام اطلاع دارم.اما دیری نپایید که قبیله گرایی در منطقه جنوب استان،عادل آذر را فراری داد و به سرزمینی دیگر فرستاد.. محمدی ایلامی با آن همه توان و اعتبار در حوزه های علمیه و در بین مراجع کشور،قربانی قبیله گرایی شد و کسی که می توانست جانشینی شایسته برای شهید آیت الله حیدری باشد،با دستان خود به ناکجا آباد فرستادیم(شاید فکر کنید وی قربانی قبیله ها نگردید،اما با اندکی تأمل همه چیز مشخص است). فریدون همتی با آن همه سابقه مدیریتی و تجارب گرانبها که الحق یکی از فعالترین نمایندگان استان بعد از انقلاب بود را بر اثر تفکر قبیله گرایی به دره سقوط فرستادیم که البته خود همتی مانند کاتالیزوری قوی،شدت این تفکر را بیشتر نمود. نخبگان علمی فراوانی به دلیل تفکر قبیله گرایی در استان جذب نشدند و جسم و فکر آنان را به راحتی از دست دادیم و تا زمانی که تفکر قبیله گرایی وجود دارد،این حکایت همچنان باقیست. همین تفکر قبیله گرایی نیز در افکار استاندار قبلی وجود داشت و علیرغم سعی و تلاش فراوان،نتوانست در روند توسعه استان بصورت جدی تأثیرگذار باشد و بطور یقین آیندگان،هیچ نکته برجسته¬ای را در دوران مدیریت ایشان به یاد نخواهند آورد. به نظر نگارنده،در این مقطع نباید از کاشتن باد و دروکردن طوفان سخن گفت.بلکه با برکناری استاندار بومی ایلام،باید صفحه ای جدید در تفکر مردمان عروس زاگرس و همه ی مسئولین این خطه گشوده شود. راهی پر فراز و نشیب و البته دشوار پیش روی همه مردم به ویژه نخبگان سیاسی ،فرهنگی و علمی وجود دارد که انتهای این مسیر منجر به از بین رفتن «تفکر قبیله گرایی» می شود. اگر این مسیر را آغاز نکنیم،توسعه همه جانبه استان در حد یک رویا باقی می ماند و نخبگان استان به داخل دره های نابودی،سقوط خواهند کرد. با شرایط موجود،هیچ یک از نیروهای بومی نمی تواند حمایت همه جانبه مردم را به دنبال داشته باشد و هر نیروی بومی که مدیریت سطح اول استان را قبول کند،باز هم قربانی قبیله گرایی خواهد شد و علم و دانش وتجربه قدرت مقابله با این تفکر را نخواهد داشت. hm۹۶۶۹@yahoo.com