نام ایلام ماخوذ از کلمه ی الامتو در زبان سومری است.سومریان سرزمین های مشرق کشور خود را الامتو میگفتند که به معنای سرزمین مرتفع است.در حقیقت سرزمین های نیمه کوهستانی غرب ایران که در بعضی جاها ارتفاع چندانی نیز از زمین نداشتند برای ساکنان جلگه های پست عراق کنونی سرزمین مرتفعی محسوب می شد.

آنچه بین النهرین و ایلام را به هم نزدیک می ساخت شکل گیری این تمدن ها در مجاورت آب بود و پسشینه ای کهن در گذر از مرحله ی اسکاننا منظم به سکونت دائم بود.در معماری خود خشت به کاربردند در یک زمانخط را مورد استفاده قرار دادند جوامعی مبتنی بر کشاورزی بودند و در برخی از زمینه های پرستش با یکدیگر شباهتهایی داشتند.

بررسی هنر آنان در گستره ای وسیع معرف شباهتهایی است که در هنر آنان مشاهده می شود با این تفاوت که وقتی از سرزمین ایلام سخن می گوییم با سرزمینی روبرو هستیم که وسعت قابل توجهی دارد از شمال تا سیلک کاشان در شمال شرقی تا ورای یزد و در خاور تا بلوچستان توسعه یافته است.

در بررسی تاریخ ایلام نخستین دولتی که با آن روبرو هستیم دولت آوان است.آوان به چه مفهومی بوده است نمی دانیم اما به نظربسیاری این شهر کهن که به یمن منابع سومری شهری توانمند بوده است در جایگاه کنونی شوشتریا شاید نزدیک به آن واقع شده باشد در این جا دو سلسله یکی پس از دیگری تشکیل شد سلسله ی نخست با۳ یا۴ شاه وسلسله ی دیگر با ۱۲ شاه که نام آن ها نامهایی است که صوت یا صدایی ایرانی دارد.

به نظر میرسد از این پس است که دولت آوان با تعداد ۱۲ شاه الگویی است برای سلسله های بعدی که رقم شاهان خود را به ۱۲ افزایش داده اند. از شاهان سلسله ی دوم می توان از شاهی به نام ((کوتیک انیشوشیناک)) نام برد.نام وی در منابع سومری پوزورانیشوشیناک است.اهمیت این شاه در تاریخ ایران باستان در معرفی کتیبه های دو زبانه بود.

بعدها این شیوه مورد استفاده ی شاهان هخامنشی درایجاد کتیبه های آنان شد.تاثیری که سقوط سلسله ی آوان دوم ایجاد کرد وقفه ای در تاریخ ایلام بود.پس از ۲۰۰ سال این بار حکومت درسیماشکی یا سیماش شکل گرفت.سرزمین سیماش تا کنون تصور می شد منطقه ی لرستان باشد اما تشریح خط سیرحمله ی شاهان بین النهرین به ایران و بدست آوری پاره ای از مواد معدنی که درمنطقه ی لرستان نیست از جمله مس و سنگ لاجورد این توهم را بوجود آورده است که باید در شرق ایران به دنبال دولت سیماشکی بود.دولت سیماشکی کلا دولت مقتدری نبود و آخرین شاهان آن چون کیدین هوتران بیشتر دست نشانده ی شاهان بین النهرین بودند.

در این عصرکه حدود سالهای ۱۸۳۰ پیش از میلاد است شاهد ظهورشخصیتی قدرتمند به نام آپارت یا اپرتی در تاریخ ایلام هستیم که بنیان سلسله ای را ریخت که به نام سوکل ماه مشهور است.